Hé coach, wat staat er op jouw menu?
Iedereen aan de coach was een aantal jaren geleden de titel van een krantenartikel over coaching en de wildgroei onder coaches. Iedereen kan zich coach noemen, het is geen beschermd beroep. Naast de coaches in de sport heb je personal coaches, kindercoaches, business coaches, werkcoaches enzovoort.Uit onderzoek van Het NRC blijkt dat Nederland zo’n 40.000 coaches rijk is, al dan niet zelf benoemd, al dan niet met opleiding. Een snel rekensommetje leert, dat 1 op de 400 Nederlanders zich dus coach noemt. Dat roept al gelijk de vraag op: als ik een coach zoek, waar vind ik dan de juiste?
Beroepsorganisaties.
Er zijn beroepsorganisaties waar je je als coach kunt aansluiten en dan moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Dat biedt een zekere garantie voor kwaliteit maar er is meer dan dat. Even naar de beeldvorming over coaches: zoek op Google naar coaches en je komt regelmatig de term ‘zweverig’ tegen. Coaches, die van zich zelf zeggen dat ze niet zweverig zijn, meten de hele beroepsgroep op die manier een zeker imago aan. Dat wil niet zeggen dat ik tegen zweverigheid ben: in dit artikel wordt juist gepleit voor de verschillende dimensies van coaching.
Vertrouwen.
Soms kan een goed gesprek met een vriend, vriendin, partner of familielid leiden tot een enorme opluchting. Als iemand een luisterend oor voor jou kan zijn, kan je dat weer richting geven om verder te gaan. Soms is echter de hulp van een psycholoog of psychiater nodig om resultaat te behalen en tussen deze twee uitersten kan een coach je ook helpen. In alle gevallen geldt, dat het vertrouwen in de gesprekspartner de basis is voor het al dan niet slagen.
Wat staat er op jouw menu?
In de opleiding tot coach krijg je vele technieken aangereikt om een coaching gesprek te voeren. En om je die technieken eigen te maken, wordt er vaak veel geoefend in een veilige omgeving. Deze technieken en de ervaring neem je mee in je rugzak en vormt eigenlijk je menu. Zodra de eerste coaching zich aanbiedt ontstaat de vraag: kies jij uit het menu of laat jij je cliënt kiezen?
Recht toe recht aan.
Vergelijk de bagage die jij als coach hebt meegekregen in je opleiding als een menu in een restaurant: je hebt voorkeur voor een bepaald gerecht. Soms kies je voor iets vertrouwds, de andere keer iets nieuws. En als je dan voor het laatste kiest, vraag je de ober dan om een toelichting? Vaak wel, denk ik. Bij coaching is het niet anders; je hebt een kennismakingsgesprek en natuurlijk wil je heel graag vertellen hoe jij te werk gaat, maar verwacht die ander? Waar jouw cliënt zich prettig bij voelt, sluit jij op aan. De ene cliënt houdt van recht toe recht aan, de ander wil zich laten uitdagen en weer een ander vindt het heerlijk om z’n gedachten eens te laten gaan.
Psychologisch contract
Ieder gesprek, of dat nu met een klant is of met een vriend of vriendin, heeft als basis een psychologisch contract. In de eerste seconden van de ontmoeting worden onbewust al vragen beantwoordt als: heb ik een klik met jou, vertrouw ik jou en acht ik jou bekwaam genoeg (Peper 2010). De eerste ontmoeting en het gesprek wat daar op volgt kan bepalend zijn voor het al dan niet krijgen van de opdracht.
Drie niveaus van coaches.
Welk type coachingsvraag past bij welke coach? Grofweg kun je de wereld van de coaches indelen in drie types: de coach als expert, de coach als gids en de coach als geweten (Kat 2008). Afhankelijk van de coachingsvraag zet jij dus je competenties en vaardigheden in en vormen dus het bereik van coaching (De Haan en Burger, 2004).
Samenvattend.
Iedere professionele coach heeft een voorkeur en daar is natuurlijk niets mee. Het is uiteindelijk de cliënt die vraagt om het menu, is hij de ‘consument’ die verwachtingen heeft. Die verwachtingen vooraf managen is een belangrijk aspect, het helpt je een psychologisch contract op te bouwen en om vertrouwen te winnen. Tja, en wat kiest dan de cliënt? Recht toe recht aan, uitgedaagd worden, hypnose, meditatie of spiritualiteit? Aan hem de keuze.