Verandering is een keuze

Hoe vaak je hoor je mensen zeggen: ik kan niet veranderen. Ik wil wel stoppen met roken maar het lukt niet. Ik wil wel meer bewegen maar ik heb er geen tijd voor.
 
Het is niet eenvoudig om ingesleten gewoonten te veranderen. Kinderen hebben daar over het algemeen weinig moeite mee tot ze op school komen en hen allerlei patronen worden aangeleerd. De aanvankelijke creativiteit maakt uiteindelijk plaats voor de volgzaamheid die ‘de maatschappij van ieder mens verlangd.’ Gedrag wordt aangeleerd ‘omdat het zo hoort.’ Op latere leeftijd zitten velen vastgeroest in hun dagelijkse patroon en wordt het doorbreken daarvan een steeds moeilijker opgave.
 
Je krijgt wat je bent.
Om je leven te veranderen moet je begrijpen hoe je de volledige verantwoordelijkheid kunt nemen voor datgene dat jij laat gebeuren. Dat betekent dat je inzicht moet krijgen in datgene waar je wel en geen invloed op kunt uitoefenen. Hoe vaak komt het voor dat we proberen mensen zover te krijgen dat ze ons op een manier te behandelen waarvan wij vinden dat het zo moet en ons er vervolgens aan ergeren als ze dat niet doen? We vragen op die manier om ander gedrag maar hoe zou het gaan als we zouden geven in de vorm van het tonen van respect en het eerlijk en open zijn?
   
Wie motiveert wie?
Hoe vaak vragen managers zich af hoe ze hun medewerkers beter kunnen motiveren? Er worden hele vergaderingen en workshops aan ‘het beter motiveren van uw medewerkers’ besteedt, maar er zijn er weinig zich daadwerkelijk afvragen waar die motivatie vandaan komt. Mensen zijn geen machines, waar je een programma instopt waardoor ze zich ineens anders gaan gedragen. Motivatie zit in de kern van de mens, in hun hart. Managers die de kunst van het motiveren verstaan zijn in staat om hun medewerkers te leren hoe zij zichzelf kunnen motiveren.
 
Omdenken.
Natuurlijk kun je je hoofd breken over de vraag: hoe motiveer ik mijn mensen?’ Je kunt die vraag ook omdraaien en je afvragen wat jij kunt geven zodat ze beter presteren, creatiever worden en hun prestaties verbeteren. Robert Greenleaf, dé goeroe op het gebied van dienend leiderschap vindt dat je de organisatie moet omdraaien: de directeur staat onderaan en hij concentreert zich op datgene dat hij aan zijn managers kan geven  om er voor te zorgen dat zij in elk opzicht beter worden. En managers oriënteren zich op datgene wat zij hun afdelingshoofden kunnen geven etc. Tenslotte, de medewerkers concentreren zich op datgene wat zij aan de klanten kunnen geven.
   
Hét moment!
Het moment dat het voor mij duidelijk werd dat het allemaal anders zou kunnen, was het moment dat…
Met deze zin beginnen meer dan 90 hoofdstukken in Het Kantelingsalfabet. Een boek met meer dan 90 individuele verhalen van mensen die op een bepaald moment tot inzicht kwamen dat zij hun leven anders moesten inrichten. Meer dan 90 keer inspiratie en ervaring, en dan rijst de vraag bij menigeen: ‘hoe doe ik dat dan?’
 
Zeven keer anders.
Stephen R. Covey (1932 – 2012) heeft zeven eigenschappen geformuleerd die je leven effectief kunnen veranderen:
 
Eigenschap 1: wees proactief.
Maak je je wel eens druk over het weer, de politiek, het verkeer of andere zaken waar je niet of nauwelijks invloed op hebt? Of richt je je vooral op jezelf, je eigen gedrag, je eigen gedachten en je eigen leven? Kortom, ben je vooral reactief of vooral proactief?
We hebben in ons leven allemaal te maken met personen en zaken die wel invloed op ons hebben, maar waar we geen controle over kunnen uitoefenen: de cirkel van betrokkenheid. Daarnaast zijn er zaken waar we wel de baas over zijn, zoals ons eigen gedrag en onze eigen gedachten: de cirkel van invloed.
 
Eigenschap 2: begin met een einde voor ogen.
Beginnen met het einde voor ogen betekent beginnen met een duidelijk beeld van je einddoel: waar wil je naar toe, wat wil je bereiken?
Hoe wil je dat jouw familie, je collega’s, je medewerkers, je klanten en vrienden over je denken en spreken? En in hoeverre leef je daarnaar? Wat is je persoonlijke missie; welke dingen moet je doen om je levensstijl te veranderen?
 
Eigenschap 3: belangrijke zaken eerst.
Hoe ga je met je tijd om; word je geleefd en ren je van het ene naar het andere en gaat hetgene dat er het minst toe doet vaak voor wat er het meest toe doet?
Deze eigenschap gaat vooral om wilskracht: als je weet waar je invloed op uit kunt oefenen (eigenschap 1) en wat belangrijk is (eigenschap 2), dan kun je keuzes maken. Jouw agenda bepaalt niet wat jouw prioriteiten zijn, maar je prioriteiten bepalen jouw agenda.
 
Als je invulling hebt gegeven aan deze drie eigenschappen, kun je vervolgens aan de slag met je omgeving: je relaties, klanten, medewerkers, collega’s etc.
 
Eigenschap 4: denk in termen van win/win.
Herken je situaties waarbij de relatie niet in evenwicht was? Waar je verliezer was of juist winnaar en wat was het effect van deze relatie? In veel gevallen is er geen sprake van een langdurige samenwerking.
Wederzijdse afhankelijkheid, échte samenwerking, wordt geboren als je niet denkt in termen van concurrentie, maar van gezamenlijk winnen!
 
Eigenschap 5: probeer eerst te begrijpen, daarna begrepen worden.
Veel misverstanden komen voort uit het feit dat je de ander niet goed begrepen hebt. Hoe vaak vel je oordeel zonder dat je daar ook echt over nagedacht hebt? En hoe vaak reageer je zonder na te denken of je de ander wel goed begrepen hebt?
De meeste conflicten met klanten, medewerkers, collega’s en vrienden ontstaan door misverstanden en onduidelijkheden. Het is daarom belangrijk te achterhalen hoe ze iets bedoeld hebben of wat de achterliggende gedachte is van hun reactie. Een hiervoor geschikte methode is LSD: luisteren, samenvatten en doorvragen.

Eigenschap 6: werk synergetisch.
1+1=18, oftewel het geheel is meer dan de som der delen. Stel je voor dat er meer synergie is, wat bereik je daardoor? En in hoeverre kun je daar invloed op uitoefenen?
Kijk eens naar de onderlinge verschillen binnen je gezin, je team of je collega’s. Kun je deze verschillen op waarde schatten? Besef hierbij dat mensen de wereld niet zien zoals hij is, maar zoals ze zelf zijn.
 
Eigenschap 7: hou de zaag scherp.
Hoeveel tijd besteed je aan je gezondheid, je persoonlijke ontwikkeling en aan bijvoorbeeld nascholing? Hoe zorg je ervoor dat je voldoende energie hebt om aan je persoonlijke missie te werken?
Vernieuwing is het sleutelwoord, zowel op lichamelijk als op sociaal-emotioneel, geestelijk en spiritueel terrein.
 
Samenvattend.
Verandering is een keuze en ieder mens heeft die keuze. Of het nu gaat om het stoppen met roken, het meer bewegen, op het werk, in de vereniging of in het gezin. Het gedrag dat je laat zien is een eigen keuze: je bepaalt namelijk zelf of je boos bent, of chagrijnig of teleurgesteld. Je bepaalt ook zelf of je daar in blijft hangen. En je bepaalt ook zelf of je je leven blijft invullen zoals je dat altijd hebt gedaan waardoor je ontevredenheid blijft. Echte bevrijding komt van binnenuit en vaak zijn kleine stapjes al voldoende om mooie resultaten te bereiken. Het is aan jou de keuze om over tijdje te kunnen zeggen:
   
 
 
 
Meer weten?
De zeven eigenschappen van effectief leiderschap – Stephen R. Covey (1989)
De dienaar als leider – Robert Greenleaf (1999)
Kijk hier voor meer informatie over Het Kantelingsalfabet
Kijk hier voor een inspirerende verandering (2 minuten)
 
 

---