Met zorg kantelen.
Jos de Blok van Buurtzorg is misschien wel het bekendste voorbeeld van ‘omdenken’ en ‘kantelen’ in de zorg. Maar er is in den lande een toename van meer goede initiatieven.Regeldruk.
In de zorg is deze toename deels te verklaren door weerstand tegen de regeldruk (of zo je wilt: regelzucht) van de overheid. De overheid stelt regels vast en als er sprake is van een calamiteit of regels anderzijds niet werken, worden hiervoor nieuwe regels bedacht. Het fenomeen ‘regel op regel’ is een feit. Dat het ook anders kan, bewijst zorginstituut Opella. Bestuursvoorzitter Kars Hazelaar: ‘Wij hebben last van allerlei onnodige en overbodige regels. Als een regel niet werkt komt er een regel overheen. Wij omzeilen deze regels nu, met instemming van de staatssecretaris om tot een betere kwaliteit van de zorg te komen.’
Voorbeeld.
In verpleeghuizen moeten medewerkers, in het kader van kwaliteitseisen, één keer per jaar in een ‘meetweek’ lang alle handelingen bijhouden, alle protocollen evalueren en alles vervolgens rapporteren. Deze gegevens worden door een extern bureau verwerkt tot rapportage. Die verwerking kost veel tijd en nog meer geld, dat weer ten koste gaat van de zorg. Hazelaar: ‘deze meetweek is slechts een momentopname, kost veel tijd en bakken met geld. Nu doen we dat veel eenvoudiger en goedkoper via Internet en het geld dat we daarmee besparen vloeit terug naar de werkvloer.’
Tevredenheid.
‘Twee keer per jaar krijgen de bewoners een ellenlange vragenlijst in te vullen die uiteindelijk de tevredenheid moeten meten. Ook dit zijn momentopnamen en bovendien kost zo’n onderzoek veel geld en tijd. Ook dit hebben we vereenvoudigd via het Internet’, aldus Hazelaar.
Controlerende rol.
Toch kan de overheid het niet laten een controlerende rol te spelen. Zij stelt allerlei regels en protocollen op die worden bedacht in de ivoren toren. En dat terwijl in het veld vele initiatieven worden ontwikkeld die de zorg niet alleen eenvoudiger maken maar ook betaalbaar en toegankelijker. Staatssecretaris van Rijn heeft voor het project van zorginstituut Opella toestemming gegeven en die loopt door tot in 2015. Het is erg jammer dat van Rijn niet de moed en het lef heeft om definitief toestemming te geven om ook andere zorginstellingen het voorbeeld van Opella te laten volgen. De overheid schiet hiermee toch weer in een kramp omdat ze dreigen de controle te verliezen terwijl de zorginstellingen goed in staat kan zijn de zorg zelf te organiseren, samen met de medewerkers, bewoners en familieleden.
Hoe lang nog?
De vraag die rijst is hoe lang die kantelingen nog kunnen worden tegen gehouden. Steeds meer instellingen, instituten maar ook werknemers en burgers verzetten zich tegen de bemoeizucht van de overheid. Er zijn al zoveel projecten die laten zien dat het ook anders kan zonder bemoeienis van de overheid. Er komt een moment dat de overheid deze signalen niet meer kan negeren en deze kantelbeweging zoveel invloed krijgt dat ze een serieuze partner wordt. En daar ligt misschien wel de kern van de boodschap: de overheid ziet al deze bewegingen als weerstand terwijl deze kantelbewegingen de overheid juist graag als partner willen hebben om samen op te trekken. Want ook kantelaars ontkomen niet aan de overheid, dus kun je beter met elkaar optrekken dan elkaar tegenwerken.
Het Kantelingsalfabet
Gelukkig komen er steeds meer bewegingen bij de kantelaars. Het laatste initiatief is van Century of talent, de drijvende kracht achter de succesvolle reeks De Alfabetboeken. Zij hebben 78 auteurs verenigd om over evenveel onderwerpen te schrijven die met hun kantelmoment te maken hebben. In april 2015 verschijnt ‘Het Kantelingsalfabet’ en tot die tijd moeten we wachten op hun inspiratie en hun plannen. Maar dat deze een golf in beweging gaan brengen staat nu al vast en ik ben er van overtuigd dat het zelfs de zevende golf wordt.
Het interview met Kars Hazelaar is hier terug te luisteren.