Motiverend leidinggeven
Een goed leider kun je herkennen omdat hij een team inspireert om vertrouwen in de leider te hebben. Een groots leider herken je omdat hij het team inspireert vertrouwen in zich zelf te hebben. (Richard Kovacevich)Het begrip motivatie.
Over alles wat een individu tot een bepaald gedrag en handelen voert zijn ontelbaar veel verschillende theorieën en perspectieven geformuleerd. Ook over het begrip motivatie, dat hierin een alles overheersende rol speelt, zijn hele boekenkasten vol geschreven. Motivatie heeft invloed op het begin, richting, intensiteit en volharding van het menselijk gedrag. Er zijn veel verschillende factoren die motivatie beïnvloeden: dit kunnen behoeften zijn, zelf geformuleerde doelen, de eigen mening over de moeilijkheidsgraad van het doel en de eigen vaardigheden, maar ook beloningen en straffen. Motivatie ontstaat uit een samenspel tussen de biologische (aangeboren) cultuurafhankelijke (aangeleerde) eigenschappen van een individu en de omgeving van dat individu.
Het spel of de knikkers?
Een vaak gehanteerd onderscheid van verschillende soorten bronnen van motivatie is dat tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. De afbakening tussen deze twee begrippen is niet altijd helder. Volgens de zelfbeschikkingstheorie ontstaat extrinsieke motivatie vanuit een externe bron, bijvoorbeeld het vooruitzicht op een beloning of een straf bij een bepaalde handeling. Bij intrinsieke motivatie komt de motivatie vanuit de persoon zelf. Deze handelt niet om een externe beloning te bemachtigen of aan een straf te ontkomen, maar vanwege de intrinsieke waarde van de activiteit op het moment zelf of het behalen van een doel in de toekomst. Metaforisch beschreven: bij intrinsieke motivatie gaat het om het spel, bij extrinsieke motivatie om de knikkers.
Drijfveren.
Een manager moet medewerkers stimuleren om goede prestaties te leveren. En goede prestaties worden geleverd door goed gemotiveerde medewerkers. Toch is consequent en motiverend leidinggeven niet eenvoudig. Mensen zijn anno 2014 veeleisender geworden en in alles willen mensen de goede keuze voor zich zelf maken. Ieder heeft een andere drijfveer, een andere geschiedenis en achtergrond. Mensen, klanten en medewerkers willen gekend worden in hun individuele behoeften. Kunnen managers dan nog wel individueel motiveren?
Anders denken.
Het ontnuchterende antwoord is: nee, want echte duurzame motivatie is intrinsiek, net als emoties, een houding, denkwijze en opstelling waarover alleen het individu zelf controle heeft. Moet je dan als manager langs de lijnen gaan staan toekijken? Natuurlijk niet, ontwikkelingen binnen organisatie, bedrijven en maatschappij hebben grote invloed op de huidige manier van leidinggeven. Het vraagt anders denken en zoeken naar de beste afstemming tussen individuele medewerkers en de organisatie.
Nieuwe uitdaging.
Managers zijn degenen die de basis leggen voor samenwerking die organisatiedoelen verbindt aan investeringen in mensen om hun ontwikkeling te stimuleren en hen uit te dagen zich in te zetten. Het is belangrijk dat de manager de vaardigheden ontwikkelt, in goed overleg duidelijkheid creëert over de inzet van de medewerkers en hen ondersteunt in hun ontwikkeling. Het is de uitdaging voor de manager om motiverende werkomstandigheden en werksfeer te creëren en te voeden die medewerkers ondersteunen en ervoor zorgen dat medewerkers hart voor de zaak hebben.
Bron: VPI mei 2014